ĐTQG Thể thao điện tử Việt Nam sẵn sàng chinh phục AFC eASIAN Cup 2023
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.Đề nghị truy tố cựu Chủ tịch AIC Nguyễn Thị Thanh Nhàn trong vụ án thứ 4
Theo báo cáo từ Autoblog, Mercedes đã tạo ra một lớp sơn có thể phủ toàn bộ thân xe, không chỉ giới hạn ở mái hoặc hông xe như các mô-đun năng lượng mặt trời hiện có. Điểm nổi bật của sơn năng lượng mặt trời này là độ dày chỉ 5 micromet và trọng lượng nhẹ 50 gram trên mỗi mét vuông, cho phép nó bám dính vào mọi bề mặt, kể cả những khu vực cong như nếp gấp tấm ốp và chắn bùn.Những thành tích này giúp tăng cường khả năng thu năng lượng mặt trời cho xe điện Mercedes, tạo ra đủ điện năng để tăng thêm hàng nghìn km phạm vi lái xe mỗi năm.Theo thông tin từ Autoblog, sơn năng lượng mặt trời của Mercedes hoạt động với hiệu suất 20%, tương đương với các pin mặt trời thông thường. Tuy nhiên, ưu điểm của nó là tính linh hoạt, cho phép sạc pin EV bất cứ khi nào có ánh sáng mặt trời chiếu vào lớp sơn.Cụ thể, một lớp sơn có diện tích khoảng 11 m2, tương đương với kích thước của một chiếc SUV cỡ trung, có thể tạo ra khoảng 12.000 km phạm vi lái xe mỗi năm. Ngoài ra, năng lượng thu được từ lớp sơn này còn có thể được sử dụng để cung cấp điện cho các thiết bị trong nhà trong trường hợp mất điện nhờ vào khả năng sạc hai chiều.Việc phát triển hạ tầng trạm sạc cho xe điện vẫn là một thách thức lớn trong việc khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang sử dụng xe điện. Tuy nhiên, với những đổi mới như sơn năng lượng mặt trời của Mercedes, người tiêu dùng sẽ có thêm lý do để lựa chọn xe điện, không chỉ vì tiết kiệm chi phí nhiên liệu và bảo trì mà còn vì những lợi ích về môi trường.Sự ra mắt của sơn năng lượng mặt trời không chỉ mang lại một giải pháp thân thiện với môi trường mà còn giúp giảm thiểu ô nhiễm trong quá trình sản xuất so với các mô-đun năng lượng mặt trời truyền thống. Với những tiến bộ này, Mercedes đang mở ra một kỷ nguyên mới cho xe điện, hứa hẹn mang lại nhiều giá trị hơn cho người tiêu dùng.
Nhung nhớ món canh cá chốt lá me non quê nhà
Theo đó, thay vì chọn ngẫu nhiên các đội bóng thì mỗi cặp đấu sẽ tiến hành bốc thăm để chọn ra 6 cặp đấu “Siêu kinh điển” lẫn derby quốc nội của 3 giải đấu hàng đầu châu Âu, cùng 5 trận chung kết Champions League gần đây nhất như M.U - Arsenal, Barcelona - Real Madrid, AC Milan - Inter Milan, Chelsea - Tottenham, Man City - Liverpool, Man City - Inter Milan, Bayern Munich - PSG...
Ban tổ chức Miss Cosmo Vietnam - Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2025 vừa công bố thí sinh Hoàng Thị Bích Tuyền, nhận được sự quan tâm của khán giả. Cô sinh năm 1992, quê Cần Thơ, từng vào top 12 Duyên dáng bolero 2019. Trong hồ sơ dự thi, Bích Tuyền cho biết cô từng tốt nghiệp chuyên ngành Thanh nhạc, có bằng cử nhân Quản lý văn hóa và mang hàm đại úy. Hiện tại, người đẹp đang công tác tại Nhà hát Quân đội (khu vực phía nam).Bích Tuyền chia sẻ vì sinh ra và lớn lên trong một vùng quê nghèo, từ nhỏ cô đã ý thức được tầm quan trọng của việc học trong hành trình thực hiện ước mơ. Người đẹp sinh năm 1992 viết trong hồ sơ đăng ký: “Tôi từng là một cô bé với ước mơ trở thành ca sĩ - một giấc mơ tưởng chừng xa xỉ. Nhưng bằng sự kiên trì và cố gắng, tôi đã biến điều đó thành hiện thực. Tôi chọn môi trường quân đội vì nơi đây giúp tôi trưởng thành hơn, không chỉ trong chuyên môn mà còn trong nhiều khía cạnh khác của cuộc sống”. Đến với Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2025, Bích Tuyền mong muốn lan tỏa thông điệp đến với mọi người: “Dù con đường phía trước có khó khăn, chông gai đến đâu, chỉ cần bạn dám ước mơ, dám hành động thì không gì là không thể". Hiện tại, hồ sơ đăng ký của Bích Tuyền đang nhận được sự quan tâm từ phía cư dân mạng. Bởi đây là lần hiếm hoi có sự góp mặt của một thí sinh mang hàm đại úy tranh tài ở một cuộc thi nhan sắc, dù chỉ mới là vòng thi ảnh online. Trong khi đó, một số khán giả tò mò về phần thể hiện của Bích Tuyền ở những vòng tranh tài sau của Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2025. Chia sẻ với chúng tôi, thí sinh quê Cần Thơ nói cô biết đến Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2025 từ những người bạn từng dự thi trước đó và cả qua mạng xã hội. Khi được mọi người ủng hộ và thấy bản thân cũng đáp ứng đủ các điều kiện cần của ban tổ chức, cô đắn đo một thời gian rồi quyết định ghi danh. “Một số bạn cũng ngạc nhiên với quyết định của tôi, nhưng cũng có nhiều người bên cạnh ủng hộ, cổ vũ. Vì nói thật, trước giờ tôi chỉ toàn hát, tham gia các chương trình truyền hình và đây là lần thi hoa hậu đầu tiên. Có một số người bạn khi biết tôi ghi danh tranh tài đã hỗ trợ nhiệt tình về trang phục, hình ảnh… Điều đó cho tôi thêm nhiều động lực”, cô nói. Theo lời Bích Tuyền, khi hồ sơ của cô xuất hiện trên trang chủ cuộc thi đã may mắn nhận được sự quan tâm của mọi người. Người đẹp nói chính những bình luận tích cực là nguồn động lực để bản thân cố gắng nhiều hơn. Được hỏi về việc có áp lực vì mang hàm đại úy đến với một đấu trường nhan sắc, cô gái quê Cần Thơ thẳng thắn: “Khi quyết định tham gia cuộc thi, tôi nghĩ rằng sẽ có rất nhiều áp lực. Vì có lẽ từ trước đến nay có rất ít các thí sinh tham gia cuộc thi sắc đẹp có quân hàm như mình. Nên đây cũng là một áp lực nặng nề hơn nữa”. Song Bích Tuyền khẳng định thêm cô xem Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2025 như một sân chơi, một bước ngoặt giúp mình bước ra khỏi vùng an toàn để trải nghiệm những điều mới mẻ. Cô tâm sự: “Tôi không đặt nặng chuyện có được danh hiệu gì hay không. Quan trọng sau cuộc thi, tôi nhận lại được những gì? Những trải nghiệm, kinh nghiệm, những người bạn mới và quan trọng tôi đã chiến thắng được chính bản thân, để mọi người có cái nhìn khác hơn về mình”.
Sản xuất bền vững giúp hướng đến tăng trưởng xanh
Truyền thông Nhật Bản đưa tin 8 người bị thương trong vụ tấn công bằng búa xảy ra tại một đại học ở Tokyo vào ngày 10.1, dẫn đến việc một sinh viên 22 tuổi bị bắt tại hiện trường. Theo Đài NHK dẫn các nguồn tin cảnh sát, vụ tấn công xảy ra tại cơ sở Tama của Đại học Hosei và tất cả những người bị thương đều tỉnh táo. Đài này và một số hãng truyền thông khác cho hay kẻ tấn công là một sinh viên ngành xã hội học đã vung búa tấn công trong lớp học. Cơ quan chức năng nhận được tin báo vào khoảng 16 giờ (giờ địa phương) và bắt giữ hung thủ.Một số bản tin cho biết có những nạn nhân bị chảy máu đầu và hung thủ cho biết mình tức giận vì bị phớt lờ. "Tôi đã tức giận và đánh các sinh viên bằng một cái búa ở trường", theo tờ Asahi Shimbun dẫn lời nữ sinh viên trên khai với cơ quan chức năng.Đoạn phim trực tiếp do NHK phát sóng cho thấy một hàng xe cứu thương có đèn nhấp nháy tại khuôn viên trường ở khu ngoại ô Machida của thủ đô Nhật.Đại học Hosei thành lập năm 1880 với 15 khoa và ban đầu là trường luật. NHK cho biết trường đại học này có 3.700 sinh viên có lịch thi vào ngày 10.1 đã tham gia kỳ thi theo đúng kế hoạch.Theo AFP, đây là vụ án bạo lực hiếm hoi tại Nhật, nơi có quy định nghiêm ngặt về súng đạn. Thỉnh thoảng mới xảy ra các vụ đâm dao hay nổ súng tại quốc gia này, trong đó có vụ ám sát cố Thủ tướng Abe Shinzo vào năm 2022. Tháng trước, một học sinh trung học đã bị đâm chết và một học sinh khác bị thương tại một nhà hàng McDonald's ở phía tây nam Nhật. Một người đàn ông sau đó đã bị bắt liên quan vụ tấn công.
